Merhabalar özel eğitim meraklıları. Sizlerden gelen sorular, görüşler ve önerilerle öyle keyifli bir süreç yaşıyorum ki sormayın gitsin. Hem camiada yepyeni bir soluk olan okulumuz hem de özel eğitim konusunda elimden geldiğince araştırıp bilgilenerek sizlere bu bilgileri sunmaya çalışan ben bu süreçte mutluluktan ne yapacağımızı şaşırıyoruz. İşini güzel ve severek yapan herkes gibi biz de hep huzurla evimize dönüyoruz, daha ne olsun.
...
Bu hafta üstün yetenekli bireylerin eğitiminde kullanılan modellere kısaca bakacağız. Bu modeller ile ilgili bilgi sahibi olmak sizin ne işinize yarayacak diye soruyor olabilirsiniz? Biz özel eğitimciler, üstün yetenekli bireylerin eğitimlerine de hakim olmalıyız; ancak hep ihmal ediyoruz. Bana sık sık üstün yetenekli birey aileleri başvuru yapıyor, öğrenmeliyim ki yardımcı olmalıyım. Siz de böyle düşünürseniz öğretmenliğiniz daha da keyifli bir hal alır. Öte yandan aileler için de; ailelerin çevrelerinde üstün yetenekli birey varsa ya da adayları varsa fark etme ve ona göre davranma imkanı sağlanmış olur bilgilenerek. Özellikle çeşitli sebeplerle yaşanan sosyal yalıtım, bizim bilinçlenmemiz ile son bulabilir.
Senelerce hatta yüzyıllarca üstün yetenekli çocuklar zaten öğreniyorlar diye ihmal edildiler. Bu konuda "Durun yahu, neden ihmal edelim?" diyen ilk ülkeler İngiltere, Fransa ve Almanya olmuş. Osmanlı'da ise Enderun dediğimiz okullarda bu çocukların üzerinde durulmuş. Şimdi ise Fen Liseleri, özel sınıflar, Devlet Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavları, TÜBİTAK bursları ve TEVİTÖL aracılığı ile bu çocuklara hizmet veriyoruz ülkemizde.
Peki, neden üstün yetenekli çocuklara farklılaştırılmış eğitim olmalı?
- Öğrenme hızları normal gelişim gösteren bireylere göre çok hızlı.
- Öğrenmeleri normal gelişim gösteren çocuklara göre daha derinleme.
- Üstün yetenekli bireylerin ilgileri normal gelişim gösteren çocukların ilgilerinden oldukça farklı ve yaşa uygun olmayan ilgiler olabilmektedir.
Üstün yetenekli bireylerin eğitimlerinde kullanılan modeller ise şöyle:
- Hızlandırma: Daha hızlı değil, bireyin potansiyeline uygun hızda öğrenmesi hedeftir.
- Erken okula başlama
- Sınıf atlama
- Ders atlama
- Ders almadan sınava girme (Ülkemizde yok.)
- Üç ders yılını iki yıla sığdırma (Ülkemizde yok.)
- Yaz okuluna devam etme (Ülkemizde yok.)
- Lisedeyken üniversiteden ders alma (Ülkemizde yok.)
Hızlandırma üstün yetenekli bireylerin kendi zihinsel performanslarına göre eğitim almalarını sağlamaları açısından oldukça yararlı bir modeldir ancak psikolojik ve sosyal ihtiyaçları karşılamada güçlükler yaşanması söz konusu olabilmektedir.
- Özel gruplama: Bireylerin en az kısıtlayıcı çevrede eğitim almalarına odaklanır.
- Özel okulda eğitim
- Özel sınıfta eğitim
- Bireysel eğitim
- Kaynak odada eğitim
- Kaynak merkezlerinde eğitim
- Normal sınıfta küme eğitimi
Özel gruplamada bireyler kendilerini daha az kısıtlayan bir çevrede eğitim alabilirler ancak burada da toplumsal uyumu zorlaştıran bir izolasyon söz konusu olabilmektedir.
- Zenginleştirme: Üstün yetenekli bireylerin genel eğitim sınıfında yeteneğini destekleyici eğitimleri almasına dayanır.
- Öğrenmeyi düzenleme
- Yatay zenginleştirme: Uygulanan programa üstün yetenekli bireyler için ek konular eklenir.
- Dikey zenginleştirme: Uygulanan programın işlenişi daha ileri bilişsel düzeydeki bireylere de hitap edebilir halde uygulanır.
- Sınıf ortamını düzenleme
- Esnek oturma düzeni
Zenginleştirme fırsat eşitliği ve kendi akranları ile beraber olma gibi durumlar sağladığından oldukça yararlıdır. Sınırlı olan tek yanı uzman personellerin yetişmesinde yaşanan zorluklardır.
Üstün yetenekli bireylerin eğitiminde bu modeller kullanılmaktadır. Bu modeller umarım hem öğretmen arkadaşlarımıza hem de çocuklarımızın ailelerine ilham olabilirler. Umarım yararlı ve kullanışlı bir yazı olmuştur.
Bir başka yazıda görüşmek üzere. Sevgiler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder