1 Mayıs 2017 Pazartesi

Bir Alternatif ve Destekleyici İletişim Mobil Uygulaması: Dokun Konuş



Merhabalar. Gelişim Yetersizliği Sempozyumu süresince edindiğim bilgileri paylaşmaya devam ediyorum. Bu haftaki kaynak seminerim Doç. Dr. Onur Kurt ve Dr. Derya Genç Tosun’un beraber sundukları “Bir Alternatif ve Destekleyici İletişim Mobil Uygulaması Dokun Konuş”.

Hocalarımız sunumlarına otizmin tanısını yaparak başladılar ve önemli iki noktanın altını çizdiler. Birincisi otizmin tanı kriterlerinden olan “dil ve konuşma becerilerinde güçlük” ifadesi artık tanı kriteri olmaktan çıkarıldı. Ancak “sosyal becerilerde yetersizlik” tanı kriteri olmaya devam ediyor. Bu beceri ise tamamen dille ilgili. Bu önemli bir bilgiydi. İkinci bir bilgi ise otizmli bireylerin %25-30 civarındaki kısmı etkili ve yeterli eğitim almalarına rağmen konuşma becerilerinde ilerleme kaydedemiyorlar ve konuşmuyorlar. Bu ilkinden daha da önemli bir bilgi. (Ancak otizmli bireylerin velileri bu yazıyı okuyup umutsuzluğa kapılmamalı. Nedeni ise şu: Her birey farklıdır ve konuşma oldukça göreceli bir ifadedir.)

İşte bu %25-30 gibi aslında ciddi bir kesimin ihtiyacı olan şey alternatif ve destekleyici iletişim olabilir. Bu iletişim yöntemlerine hepimizin bildiği işaret dilini örnek olarak verebilirim. Bu seminerde ise bize “Dokun Konuş” isimli bir mobil uygulama tanıtıldı.

Peki nedir bu Dokun Konuş? Bir mobil uygulama. Çocuğunuzun kullanmasını istediğiniz kelimelerin fotoğraflarını yükleyerek ve isimlerini kaydederek, çocuğunuzun örneğin “Su istiyorum.” resimlerine tıklaması ile kendisini ifade etmesine dayanan bir uygulamadır. Örneğin çocuğunuz makarnayı çok seviyor ve siz de mobil uygulamaya bununla ilgili bütün kelime, resim ve sesleri yüklediniz. Çocuğunuz yemek kategorisine girip makarnayı seçerek mobil cihazın sesli şekilde “Makarna yemek istiyorum.” demesini sağlar ve siz de ona makarnasını verirsiniz. Ya da başka bir örnek; basketbol oynamayı çok seven bir çocuğunuz var ve bunu sözel olarak ifade edemiyor. Uygun kategoriden basketbol resmini bulup üzerine dokunduğunda “Basketbol.” kelimesi sesletilir ve siz de çocuğunuza basketbol oynaması konusunda yardımcı olabilirsiniz. Bu örnekler saymakla bitmez. Kısaca dil ve konuşma becerilerini ne yapılırsa yapılsın edinememiş bireylerin bizimle iletişim kurması için oluşturulmuş bir mobil sistem karşınızda.

Dokun Konuş isimli uygulamanın özellikleri ise şöyle:
  • Bireyselleştirilmeye açık. Yazılımı; yetişkin, kendi düzenlediği için özel gereksinimli bireyin özelliklerine göre yapılandırmak mümkün.
  • Birden fazla çocuk için tek cihaz kullanımını destekliyor. Bu da demek oluyor ki okullarda, grup seanslarında bu uygulama kullanılabilir.
  • Kategoriler, fotoğraflar, ses kayıtları eklenebilir ve bunlar çocuğunuzun beğenilerine göre şekillendirilebilir.
  • Ayrıca özel gereksinimli bireyin uygulamadan çıkmasını engelleyen bir kilit sistemi de mevcuttur. Çocuğunuzun uygulamadan çıkıp cihazın istemediğiniz bölümlerine ulaşmasını engeller.
  • Sadece otizmde değil diğer farklı yetersizlik alanlarında da eğer bireylerin ihtiyacı varsa kullanılabilir.

Dokun Konuş uygulamaları sonucunda %80 başarı elde edilmiş. Üç ay içerisinde de bu mobil uygulama ile iletişim becerileri öğretilen çocukların iletişim davranışları kalıcı hale gelmiş. "Miş" diyorum ama hocalarımız uyguladıkları deneyimlerini birinci ağızdan bize sundular ve bu müthiş bir başarı.

Şimdi aklınıza gelen soru şu olabilir: Eğer ilerde çocuğum konuşacaksa bu engel olur mu? Hocalarımızın cevabı net bir şekilde “Hayır.”. Çünkü yapılan araştırmalarda bu uygulama ve benzeri uygulamaları kullanan bireylerde dil ve konuşma becerilerinde de bir ilerleme olduğu gözlemlenmiştir.

Burada vurgulamam gereken önemli nokta var: Böyle bir alternatif ve destekleyici iletişim yönteminin uygulanmasına aile ve öğretmen beraber karar vermelidir. Öğretmenin haberi olmaksızın birkaç yazı okuyarak ve uygulamayı indirerek, ailelerin bu uygulamayı kullanmaya başlaması yararlı olmayacaktır. Çocuğunuzun yaşamının her alanında, kayıtlar tutularak, öğrenimin gerçekleşip gerçekleşmediğini görerek uygulamak mühim. Birbirinden bağımsız olarak kullanan yetişkinler kalıcı sonuçlar elde edemezler. Bu bilgiyi ihmal etmemek gerek.

Umarım sizler için anlamlı ve kullanışlı bir yazı olmuştur. Soru, öneri ve görüşlerinizi her zaman bekliyorum. Şimdiden kolaylıklar. Sevgiler.


1 yorum: