Makasla Kesme Becerisinin Özel Gereksinimli Bireyler için Yapılandırılması

Merhabalar, geçtiğimiz günlerde sizlerle paylaştığım kalem tutma becerisi için basamak ve etkinlikler ile ilgili yazımın ardından en çok sorula soru "Makasla kesme nasıl çalışacağız?" oldu. Okul öncesi dönemde, okula henüz başlayan bireylerde ve okul döneminin çoğu kısmında makasla kesme becerisi oldukça sık çalışılan bir beceri. Bu nedenle bu hafta sizlere makasla kesme becerisinin basamaklarını sunmak istiyorum.
Öncelikle makasla kesme becerisinin neden önemli olduğunu bir konuşalım. Öğretmenler neden birçok etkinliğin arasında bu etkinliği tercih ederler bir görelim:

1. Hiç aklınıza gelmemiş olabilir ama makas bazen tehlikeli bir alet olabiliyor. Kendine dikkat etme, çevresine dikkat etme, sakınarak çalışma, elindeki işe güvenlik sebebiyle özen gösterme gibi konularda deneyim sağlayabilir.
2. El-göz koordinasyonu, bu öğrenmenin temelini oluşturan bir beceridir, gelişiminde oldukça etkili bir etkinliktir.
3. İki eli organize bir şekilde kullanma konusunda da oldukça etkili bir beceridir. İki eli birbirine yardımcı olacak şekilde kullanabilme çalışmak beynin her iki lobunu da çalıştıracağı için önemlidir. Her iki lobun organizasyonu ise daha ileri bir beceridir ve makasla kesme sayesinde çalışılması daha kolay ve eğlenceli olacaktır.
4. Çeşitli öğrenme deneyimleri için makasla kesme oldukça eğlenceli bir etkinlik olabilir. Örneğin dil ve konuşma becerileri çalışırken ince kas becerileri ile beynin ilgili yerini uyarmak önemli. Yansıma ses taklidi çalışırken hayvanları kağıttan makasla çıkarıp öte yandan da yansıma seslerini vermek ne kadar yararlı bir dil ve konuşma etkinliği olur değil mi?
5. Makasla kesme çalışırken el kaslarını istendik şekilde, hedefe uygun kullanma da edinilir. Yani kalem tutma için, sınırlı alan boyama için gereken amaçlı el hareketlerini makasla kesme çalışarak öğretebiliriz çocuklarımıza. El hareketlerinde istemdışı olan davranışlar başta CP olmak üzere fiziksel engelde oldukça sık gördüğümüz bir durum. Bu hareketlerin minimuma indirilmesinde de bu beceri etkili olmakta.
6. El kaslarının istendik hareketleri dışında güçlenmesi için de makasla kesme becerisi önemlidir. Makasla kesme çalışılırken kullanılan başat el ve bu eldeki kaslar yazı yazma için kullanılan kaslardır. Bu kasların çalışılması ilerleyen dönemde kalem tutma ve yazı yazma için gerekli gücü kaslara verir.
7. Etkinlik başlatma, sürdürme ve sonlandırma ve ayrıca başladığı etkinliği sonlandırma gibi becerilerde de önemli bir rol oynar. Makasla kesme becerisinin tamamını bir etkinlik olarak görmek gerekirse bu beceri uygulanırken yorulma, sıkılma, dikkat dağılması gibi durumlar yaşandığında dahi etkinliği devam ettirip sürdürme bile belli başlı bir beceridir. Bu becerileri çalışmak için de bu beceri kullanılabilir.

Yukarıda ucundan kıyısından sunduğum öneminin ardından makasla kesme becerisinin basamaklarına geçebiliriz. Bu basamakları sırasıyla çalışıp bitiren her birey misler gibi makasla kesme becerisi edinmiş olacaktır. Tabi bireysel farklılıklara göre basamakları yapılandırmanız gerektiğini ihmal etmeyin. Makasın şekli, verilen yardım, kesilen nesnenin görüntüsü gibi uyaranları yapılandırdığınızda daha farklı sonuçlar alabilirsiniz.

Buyurunuz iyi okumalar.

Makasla Kesme Beceri Basamakları

1-    Makasla rastgele keser.
A	3 cm genişliğinde bir kağıdı rastgele keser.
B	5 cm genişliğinde bir kağıdı rastgele keser.
C	10 cm genişliğinde bir kağıdı rastgele keser.
D	A5 boyutundaki bir kağıdı rastgele keser.
E	A4 boyutundaki bir kağıdı rastgele keser.
F	A4’ten daha büyük boyuttaki kağıdı rastgele keser.
2-    Düz bir çizgi üzerinden keser.
A	Düz bir çizgiyi 3 cm uzunluğunda keser.
B	Düz bir çizgiyi 5 cm uzunluğunda keser.
C	Düz bir çizgiyi 10 cm uzunluğunda keser.
D	Düz bir çizgiyi istenilen uzunlukta keser.
3-    Eğik bir çizgi üzerinden keser.
A	Eğik bir çizgiyi 3 cm uzunluğunda keser.
B	Eğik bir çizgiyi 5 cm uzunluğunda keser.
C	Eğik bir çizgiyi 10 cm uzunluğunda keser.
D	Eğik bir çizgiyi istenilen uzunlukta keser.
4-    Basit şekli kağıttan keserek çıkarır.
A	Basit hayvan figürleri, sınırları geniş basit resimleri, şekilleri kağıttan keserek çıkarır.
5-    Karmaşık bir şekli kağıttan keserek çıkarır.
A	Daha karmaşık şekilleri olan resimleri kağıttan keserek çıkarır.