Özel Gereksinimli Bireyler ve Müze Eğitimi - Hemdem Özel Eğitim Uygulaması

Merhabalar. Geçen hafta müze eğitimi konusunda giriş yapmış ve özel gereksinimli bireyler ile ilgili konuşmayı bu haftaya saklanmıştım. Bu yazımda, geçtiğimiz yazımda kullandığım kaynağıma ek olarak kendi deneyimlerim ve kişisel görüşlerimi sunacağım sizlere. Umarım sürç-i lisan etmeden tamamlayabilirim yazımı.
...
Biliyorsunuz, geçen yaz bir yaz kampı ( #hemdemyazkampı2018 ) düzenledik ve bu kamp kapsamında çocuklarımızla, bir dersimizde Rahmi Koç Müzesi'ne gittik. Bizdeki sürecin nasıl işlediğini yazarak, müze eğitiminin aslında özel gereksinimli çocuklar için "de" uygulanabileceğini sizlere göstermek istiyorum.

Müze eğitimi sürecinin altı temel basamağından bahsetmiştim geçen haftaki yazımda. Bu hafta, bu basamakların üzerinden bir bir geçerek kendi sürecimizden bahsedeceğim. Öncelikle şunu eklemek isterim: Yaz kampı sırasında, müze eğitimi konusunda temel bir fikrim vardı (Lisans eğitimim sırasında, Prof. Dr. Bekir Onur hocamız bir dersini bu konuya ayırmıştı, var olsun.) ancak bu basamaklardan haberdar değildim. Bu nedenle birkaç hatalı uygulama da yapmışım. Bu hataları da uygun yerlerde söyleyeceğim ve sizlere de ipuçları sunmuş olacağım.

Biz kurallarımızı olası olumsuz durumları engellemek ve yeni sosyal beceriler edindirmek için şekillendirdik.

1. Amaç ve hedef belirleme
   Yaz kampı öncesi okulumuzdaki özel eğitim öğretmenimiz ile birlikte her hafta sahip olduğumuz amaçlarımızı zaten hazırlamıştık. Bu amaçlarımızı müze eğitimi sırasında da amaç olarak aldık.

   

   Biz amaçlarımızı böyle belirlemiştik.

2. Müze eğitimcisi ile işbirliği kurma
   İşte yaptığım ilk hata bu. Müze gezisi öncesi bağlantı kurmam gereken ilk kişi olan Müze Eğitimcisi ile görüşmeyi ihmal etmişim. Açıkçası müzelerde Müze Eğitimcileri'nin çalışmaya başladığından bile haberdar değildim. Oysaki Müze Eğitimcisi ile bağlantı kursam, süreci yönlendirmek ve yönetmek konusunda büyük yardımları olacaktı. Siz, bir müzeye gitmeden önce mutlaka varsa Müze Eğitimcisi ile görüşmeyi ihmal etmeyin. "Varsa" diyorum, çünkü hâlâ çoğu müzede yoklar, olmaları temennim büyük.

   

   Eğitim planımız ise böyleydi.

3. Zaman, mekan, bütçe ve eğitim planı hazırlama
   Zamanımız yaz kampının Toplumsal ve Günlük Yaşamı Destekleme Grubu için ayırdığımız zaman olan cuma öğleden sonralardı. Saat 14.00'da başladığımız etkinliğin ucunu açık bırakıyorduk.
   Mekan olarak, yaptığım telefon görüşmeleri sonucu Ankara Kalesi'ndeki Rahmi M. Koç Müzesi'ni belirlemiştim. Bu müzeyi belirlememin tek sebebi telefondaki sıcak tavırları ve bize olan samimi duruşları idi. Oysaki bu kararı vermeden önce müzeyi gidip görmem ve gerekli düzenlemeleri önermem gerekiyordu. Bu da bir hata! Lütfen siz yapmayın.
   Bütçe konusunda müze bize oldukça yardımcı oldu. Özel gereksinimli çocuklardan ve eşlik edenlerden herhangi bir ücret almadıklarını söylediler. Bu bence güzel bir haber. Rahmi Koç Müzesi'ne maddi kaygılar olmadan gidebilirsiniz.
   Eğitim planımız haftalar öncesinden hazırdı. Bu planı uygulayacaktık.
   
   

   

   Biz okulun bahçesinde hazırlık yaptık.

4. Müze öncesi hazırlık etkinliği yapma
   Müzeye gitmeden önce çocuklarımız okula gelince bahçeye geçtiler. Önce müze nedir, müzede neler göreceğiz ve müzede hangi kurallara uyacağız gibi konuları konuştuk. Müze bileti alma ve müze gezme gibi etkinlikleri canlandırdık. Böylece çocuklarımıza müze hakkında ufak da olsa bir fikir verdik. Özellikle müze kuralları konusunda hazırladığımız el kural tablosu ve hatırlatıcı büyük tablo ile daha yoğun çaba sarf ettik.
   
   

   

   Müzeyi bir saat on iki dakikada gezmemiz ve bütün kurallara uymamız harikaydı.

5. Müzeyi gezme ve müze etkinlikleri yapma
   Müzeye gittiğimizde planımızı uyguladık. Bütün müzeyi, müzede gördüğümüz objeler hakkında konuşarak, onların fotoğrafını çekerek, onlarla fotoğraf çekinerek, dokunarak, deneyimleyerek gezdik. Müze gezme süremiz tam bir saat on iki dakika oldu. Bu süre, dikkat süreleri dikkate alındığında çocuklarımız için oldukça başarılıydı.
   Bizim amacımız sosyal beceriler olduğu için herhangi bir bölümde etkinlik yapmadık, ancak bütün bir müzeyi gezmek doğru bir davranış değilmiş, katıldığım seminer ile bunu öğrendim. Her seferinde farklı bir bölüme odaklanmak ve o bölüm hakkında müzede etkinlikler yapmak daha değerliymiş.
   
   

   

   Geziden sonra fotoğraflara bakarak, anıları yad ederek etkinlikler yaptık.

6. Müze sonrası etkinlik yapma
   Biz müze sonrası etkinlik olarak; dönüş yolunda etkinlik hakkında konuşma, ertesi ders fotoğraflarla müzede olanları hatırlama ve günlüğe müzede yaşananları not alma gibi etkinlikler yaptık. Çocuklarımız hâlâ müzede yaşadıklarını hatırlıyor ve fotoğrafları görünce mutlu oluyorlar.

Yazarken bile heyecanlandığım ve beni oldukça tatmin olmuş hissettiren bir etkinlikti müze etkinliğimiz. Yaptığım hataları bilmeden yapmış olmam dışında bir daha tekrarlamayacak olmak beni çok mutlu ediyor. Seneye yaz kampında bu bilgiler ile çocuklarımla olacağım, şimdiden öyle heyecanlıyım ki!

Umarım özel eğitim alanında çalışan uzmanlara ve ailelerimize ilham olabilmişimdir.

Rahmi Koç Müzesi'ne giderseniz Hemdem Özel Eğitim'den Nihan Hoca'nın ve çocuklarının selamı var derseniz çok çok mutlu olurum.

Haftaya görüşmek üzere.

Özel Gereksinimli Bireyler ve Müze Eğitimi - 1

Fotoğraf TripAdvisor Sitesi'nden alınmıştır.

Merhabalar. Koca bir heyecan ile kaleme aldığım bir yazımı sizlerle paylaşıyor olmak beni çok mutlu ediyor. Umarım siz de okurken benim aldığım keyfi alırsınız, hadi başlayalım.

...

Bu yazımın kaynağını 16 Kasım 2018 günü, Rahmi Koç Müzesi'nde yapılan "Okul Dışı Öğrenme Ortamı Olarak Müzeler" Semineri oluşturmakta. Seminerde Müze Yöneticisi Mine Sofuoğlu açılış konuşmasını, Müze Eğitimcisi Ayşe Bağırıcıoğlu "Okul Dışı Öğrenme Ortamı Olarak Müzeler: Ankara Rahmi M. Koç Müzesi" konulu sunumu, Yenihayat İlkokulu Sınıf Öğretmeni Kiraz Işık "Müzede Yenihayat'ım" konulu sunumunu ve İhsan Doğramacı Vakfı Bilkent Ortaokulu İngilizce Öğretmeni Aysun Ateş "Öğretmenler ve Müzeler Arası İşbirliği" konulu sunumlarını yaptılar. Neler öğrendiysem sizlerle paylaşacağım.

...

Seminerin başında "sanayi müzesi" kavramını öğrendim. Müze türleri hakkında ayrıntılı bilgiyi şuradan alabilirsiniz. İstanbul'daki Rahmi Koç Müzesi 1994 yılında Türkiye'de kurulan ilk sanayi müzesi. Dünyadaki ilk örneği ise 1794 yılında görülüyor. Bizler için ne kadar yeni değil mi?

Bizim için yeni olan bu kavram aslında oldukça önemli ve değerli. Hadi neden önemli sıralayalım:

• Birçok beceriyi edinebileceğimiz ve geçmişimize dair birçok bilgiyi edinebileceğimiz, bu bilgilerle kendimizi daha iyi tanıyıp geleceğimizi şekillendirebileceğimiz merkezler müzeler.
• Birçok materyalin gelişimini ve değişimini öğrenebileceğimiz mekanlar.
• Doğru tarih bilinci elde etmek için en doğru yerler buralar.
• Kültürel miras farkındalığı oluştururlar.
• Farklı kültürleri, sanatçıları ve sanat eserlerini tanımak için değerli bir fırsattırlar.

Müzeler hangi derslere ne derece katkı sağlıyor bakıldığında:

• Görsel sanatlar dersinin %78'i
• Fen bilgisi dersinin %75'i
• Sosyal bilgiler dersinin %57'si
• Teknoloji ve tasarım dersinin &40'ı
• İnkılap tarihi ve Atatürkçülük dersinin %20'si müzelerde öğrenilebilmekte.

Müze gezme alışkanlığı ile ilgili yapılan araştırmalar çok ilgi çekici. Müze gezme alışkanlığı 0-10 yaş arasında ediniliyor. Yani bu yaş grubu çocuklarımıza müze gezme alışkanlığını, zevkini vermemiz gerekiyor. Bir sorumluluk değil bir zevk gibi görülmesi gerekiyor. On yaşından sonra bireyler yirmili yaşlara kadar müzelerden uzak kalıyorlar. Ancak bu uzak kalış, eğer on yaşından önce müze gezme alışkanlığı edinilmişse geri dönüyor ve bireyler yirmili yaşlarından itibaren müze gezmeye devam ediyorlar.

Peki müze eğitimi nasıl olmalı? Bir öğretmen müze eğitimi sürecini uygulayacaksa Müze Eğitimcisi Ayşe Hanım altı tane basamak öneriyor:

1. Amaçları ve hedefleri belirleme
2. Müzeyi gezmeden önce müze eğitimcisi ile işbirliği kurma amaçlı görüşme
3. Zaman, mekan, bütçe ve eğitim planı yapma: Burada bütün müzeyi değil de bir bölümünü hedef almak önemli.Her müzeye ve her bölüme göre ayrı bir plan yapılmalı.
4. Müze gezisi öncesi sınıfta hazırlık etkinlikleri yapmak ve çocukları müzeye hazırlamak: Müze kurallarını belirleme, müze hakkında konuşma, araştırmalar yapma gibi etkinlikler uygulanabilir.
5. Müzede etkinlik uygulama ve müzeyi gezme: Müzede uygulanacak etkinlikler konusunda müze eğitimcileri oldukça hevesli ve yaratıcı.
6. Müze sonrası etkinlikler: Müze gezisi sonrası değerlendirmeler yapmak, çeşitli etkinlikler yapmak süreci daha anlamlı hale getiriyor.

Müze eğitimi konusunda, müzecilikte de olduğumuz gibi biraz gecikmiş olsak da ülkemizde güzel işler yapılıyor ancak yine görev biz öğretmenlere ve ailelere düşüyor. Öğretmenler müze eğitimi konusunda bilgi alarak ve sınıflarında uygulamalar yaparak; aileler çocuklarına müze gezmeyi bir hobi gibi öğreterek ve bir aile geleneği haline getirerek ülkemizin müze eğitimciliği konusundaki ilerlemesine destek olabilirler.

Özel gereksinimli bireylerle bu süreç nasıl işler ve neler önerilebilir ile ilgili yazım ise haftaya sizlerle olacak.

Haftaya görüşmek üzere.