Niyeti Anlama Becerisi Nasıl Değerlendirilir?

Merhaba. Geçtiğimiz hafta kavram açıklamasını ve gelişimini anlattığım niyet anlama becerisinin ikinci yazısı ile devam ediyorum.

Çok soyut, çok katmanlı ya da karmaşık gelmiş olabilir bu beceri. Ancak düşünüldüğü kadar zor bir değerlendirme süreci olduğunu düşünmüyorum. Seminerde Samet Hoca tane tane, çok anlaşılır şekilde bahsetti ve benim için çok bilgi verici oldu.

Niyeti anlama becerisini nasıl değerlendireceğiz?

Burada ortam hazırlama ve materyal ile problem oluşturma bilgileri verildi. Şöyle özetleyebilirim:

İlk olarak başarısız eylemi oluşturup yardım edip etmediğine bakılabilir. Ulaşılamazlık durumu oluşturma, fiziksel engel koyma, yanlış/hatalı sonuç oluşturma, yanlış/hatalı yol sunma ile bireyleri başarısız eylemler oluşturulur ve ardından yardım edip etmedikleri gözlemlenebilir.

Yarım kalan/başarısız eylem sunulup başarılı biçimde tamamlayarak, taklit etmesi beklenerek değerlendirilebilir. Burada konuşmacı, literatürde sunulan çeşitli düzeneklerle niyeti anlamanın değerlendirilebileceğinden bahsetti. Bir kutunun üzerindeki deliğe tamamen uygun olan bir çubuğun yetişkin tarafından bir türlü kutuya atılamamasını içeren bir deneyden bahsetti. Kazara yapılma ihtimali olmayacak kadar uygun şekilde tasarlanmış bir düzenekten bahsediyoruz. Yetişkin, bireyden yardım istediğinde birey bunu doğru şekilde sonuçlandırabiliyor mu sonuçlandıramıyor mu buna bakarak niyeti okuma becerisi olup olmadığına bakılabilir.

Burada bir davranış varken 2 eylemli ya da ardışık 3 eylemli denemelerle yine niyeti anlama becerisinin olup olmadığı değerlendirilebilir. Görselleri fikir vermesi için ekliyorum.

Bu seminerden sonra yaptığım okumaların ardından bu beceriyi nasıl değerlendirebilirim ve okulda bu beceriyi nasıl gündeme getirebilirim, diye biraz düşündüm. Ardından aşağıdaki kaba değerlendirme formunu oluşturdum. Dilerseniz siz de bu formu alarak, farklı maddeler ekleyerek ya da çıkararak uygulama yapabilirsiniz. Ekleyeceğiniz ya da çıkaracağınız, eleştirdiğiniz herhangi bir nokta varsa bana da iletirseniz çok mutlu olurum.

Hedefler	Başlangıç Değerlendirmesi	Birinci Gözlem	İkinci Gözlem	Üçüncü Gözlem	Dördüncü Gözlem
Önkoşul Beceriler
Göz kontağı kurar.
Adına tepki verir.
Ortak dikkat sağlar.
Kişileri dinler.
Nesneleri takip eder.
Kişileri takip eder.
Belirli bir süre bekler.
Pekiştireci kabul eder.
Niyet Anlama Becerileri
Ulaşılamazlık durumunda yardım eder.
Fiziksel bir engelle karşılaşan yetişkine yardım eder.
Yanlış/hatalı sonucu olan davranışı doğru şekilde taklit eder.
Yanlış/hatalı yol sunulan bir davranışı doğru şekilde taklit eder.
Yarım kalan/başarısız şekilde sunulan tek eylemi başarılı biçimde tamamlayarak taklit eder.
Yarım kalan/başarısız şekilde sunulan iki eylemi başarılı biçimde tamamlayarak taklit eder.
Yarım kalan/başarısız şekilde sunulan ardışık üç eylemi başarılı biçimde tamamlayarak taklit eder.
İleri Düzey Niyet Anlama Becerileri
Olayları soralar.
Neden-sonuç ilişkisi kurar.
“Neden?” sorusunu yanıtlar.
“Sence…” sorularını yanıtlar.
Mecaz cümleleri anlar.
“Neden?” soruları sorar.
“Bence…” cümleleri kurar.
Mecaz kelimeleri kullanır.

Umarım sizler için faydalı bir yazı olmuştur. Sonraki yazımda görüşmek üzere.

Kaynak:

İzlediğim video: https://www.youtube.com/watch?v=LgWkorzDz74

Tez: https://dspace.ankara.edu.tr/server/api/core/bitstreams/cb1563e6-8b23-4dc0-99d3-3da8a6ac97f2/content