Herkese keyifli bir bayramın son gününden merhabalar. Geçen hafta bahsettiğimiz beceri analizi yazısını sizler için hazırladım. Şimdiden iyi okumalar.
Beceri analizi kavramı, içindeki kelimelerle kendini ele veriyor, bir becerinin enine boyuna analiz edilmesi demek. Özel eğitimde biz bu kavramı, bir becerinin basamaklarına ayırma işlemi için kullanmaktayız. Örneğin bardaktan su içme becerisini çalışırken direkt çocuğumuzun eline bardağı verip içmesini sağlamak yerine daha da basit olması için bu beceriyi alt basamaklarına ayırıp bu basamakları çalışıyoruz.
Aslında beceri analizi bundan ibaret.
Ancak beceri analizi yaparken dikkat edilmesi gereken birkaç unsur var:
- Her bir basamak bir davranıştan oluşmalıdır. "Bardağı tutup ağzına götürür." gibi bir basamak olamaz. Çünkü burada iki eylem söz konusu, hem tutmak hem ağzına götürmek. Bunun yerine bu basamak ikiye bölünmeli: "Bardağı tutar." "Bardağı ağzına götürür." şeklinde.
- Beceri analizi bireye göre hazırlanmalıdır. Kimi birey için aynı beceri iki basamaktan oluşurken başka bir birey için on basamaktan oluşabilir.
- Beceri analizinde herkesin anlayacağı ifadeler yer almalıdır. Örneğin Ali sol elle yemek yiyen bir çocuk olsun. Beceri analizinde "kullandığı eli" tabirini kullandığımızda farklı bir eğitimci bu basamağı çalışırken genellikle sağ el kullanıldığı için bütün dersi sağ el üzerinden götürebilir. Ya burada bir parantez açılmalı ya da kullandığı eli belirtilmelidir.
- Beceri analizleri ölçüt bağımlı ölçü araçları olarak sıklıkla kullanılır. Bu nedenle bu basamakları oluştururken hedefinize uygun olup olmadığını doğru belirlemeniz gerekir. Örneğin yemek sonrası temizlik kurallarına uymasını istediğiniz çocuğunuzun beceri analizine "Bulaşıkları yıkar." yazdığınız zaman bu hedefinize hizmet etmez ve sizi farklı bir yola sürükler.
- Bu maddenin üzerine hemen ekleyelim. Beceri analizindeki maddeleriniz genel davranışları kapsamamalı. Unutmayın ki siz bir becerinin analizini yapıyorsunuz, daha öz ve sade bildirimler oluşturmalısınız.
- Becerinin analizi yapılırken sıraya dikkat edilmelidir. Sıranın yaratacağı karışıklık öğrenme sürecine zarar verebilir ve sürecin olduğundan uzun sürmesini sağlayabilir.
- Beceri analizini yaparken yetişkin ya da öğretmen kendisi beceriyi uygularken önce kendini videoya çekip ardından bu videoyu izlerken basamakları oluşturabilir. Böyle bir yöntemde beceri analizi yapımında herhangi bir sorun çıkma ihtimali en aza iner. Buna ek olarak bellekten beceri analizi yapma, başka birini izleyerek ve bizzat yaparak beceri analizi yapma da söz konusudur. Bunlar net kurallarla ayrılmayan konular olduğundan kişi nasıl rahat yazıyorsa o şekilde yapmalıdır.
- Beceri analizinde iki yöntem olduğunu bir önceki yazımda açıklamıştım. Geriye doğru zincirleme ve ileriye doğru zincirleme.İleriye doğru zincirlemede beceri ilk yapılan basamaktan başlanır ve son yapılan basamağa doğru gider. Geriye doğru zincirlemede ise son yapılan basamaktan başlanır ve ilk basamağa doğru gidilir.
- Yukarıda bireyselleştirmeden bahsettik ancak buradan büyük bir parantez açmak gerek. Beceri analizi hangi çocuk için yapılıyorsa onun fiziksel ve zihinsel durumuna göre basamaklar uyarlanmalıdır. Örneğin yürüme becerisini edinmemiş bir çocuk için beceri analizine "Mutfağa gider." gibi bir ifade yazmaya gerek yoktur.
- Beceri analizi genellikle özbakım, günlük yaşam becerileri gibi becerilerde kullanılır ancak özel eğitimin temel mantığı olduğu için her beceri alanında rahatlıkla kullanılabilmektedir. Özel eğitimin temeli bu basamaklandırmaya dayanmaktadır: Basitleştirerek, azar azar ama kalıcı öğretim.
Neden beceri analizi?
- Çocuğunuzun beceriyi neden yapamıyor olmasıyla ilgili ayrıntılı ve net bir bilgi sunar.
- Öğretim esnasında daha net ve gerçekçi hedefler belirlemenize yardımcı olur.
- Öğretimi kolaylaştırır.
- Parçalayarak, basitleştirerek öğretimi sağladığından becerilerin öğrenim süresini kısaltır.
- Çocuğunuzda var olan ilerlemeyi görmenizi daha net bir hale getirir.
Beceri analizi örneği
Beceri: Saç kurutma makinesi ile saçını kurutur.
(İleri doğru zincirleme)
- Saç kurutma makinesini yerinden alır.
- Saç kurutma makinesinin fişini güvenli şekilde prize takar.
- Havluyu başından çıkarır.
- Havluyu yerine koyar.
- Aynanın karşısına geçer.
- Saç kurutma makinesinin düğmesine basar.
- Makineyi saçının her yerine tutar.
- Saçları kuruyunca makineyi kapatır.
- Makinenin fişini prizden çeker.
- Makineyi yerine koyar.
(Geriye doğru zincirleme)
- Makineyi yerine koyar.
- Makinenin fişini prizden çeker.
- Saçları kuruyunca makineyi kapatır.
- Makineyi saçının her yerine tutar.
- Saç kurutma makinesinin düğmesine basar.
- Aynanın karşısına geçer.
- Havluyu yerine koyar.
- Havluyu başından çıkarır.
- Saç kurutma makinesinin fişini güvenli şekilde prize takar.
- Saç kurutma makinesini yerinden alır.
Umarım sizler için yararlı ve merak uyandırıcı bir yazı olmuştur. Diğer yazılarımızda görüşmek üzere. Sevgiler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder