Tehlike Kavramını Çalışmak İçin Öneriler

Merhabalar. Son dönemde, okulda, bir çocuğumuz için tehlike kavramı üzerinde oldukça sık duruyor ve aramızda sık sık tartışıyoruz. Ben de bu tartışmalardan doğan "Tehlike kavramı" çalışma basamaklarını ve materyallerini sizlerle de paylaşarak fikir sunmak istedim.

Tehlike kavramı eğitimi, aslında bir durumun, nesnenin, yerin, insanın tehlikeli olduğunu çocuğumuza öğretmek için sunduğumuz algı eğitimin genel bir ifadesi. Bizim çocuğumuz eline gelen her sıvıyı içtiği için, biz, tehlikeli içecekler üzerinden tehlike kavramını çocuğumuza öğretmeye çabalıyoruz. Çamaşır suyu, tuz ruhu, meyve suyu, su arasındaki farkı anlaması için "tehlike"nin ne olduğunu öğretmek istiyoruz.

Problem davranışlara müdahale konusunda ailelerin önceliklerine çok çok önem veriyor ve birlikte belirlediğimiz problem davranışları, tehlikeli olma düzeylerine göre sıralayarak, en tehlikeliden çalışmaya başlıyoruz. Çocuğumuz için bu oldukça tehlikeli bir problem davranış olduğundan, olumlu davranış desteği vererek beceriyi çalışmış olacağız.

Peki bu tür durumlarda rotamızı nasıl çiziyoruz? Şöyle: Amacını belirle, amacını çocuğunun özelliklerine göre basamaklara ayır, materyallerini çocuğa ve seçtiğin öğretim yöntemine göre tasarla, pekiştireç tarifeni belirle, yönergelerini belirle, ölçütünü belirle, uygulamaya başla, değerlendirmeni al, gerekli değişiklikleri yap, yoluna keyifle devam et.

Tehlike kavramının basamaklarını hazırlarken önce "kırmızı çarpı" üzerinde durmak istedik. Kırmızı çarpı, tehlikeli olan her içeceğin üzerinde mevcut. (Bu kırmızı çarpı, sadece sağlığa zararlı içeceklerde yok. Bunu da ilerleyen dönemde "zararlı" ve "değil" üzerinden çalışacağız.) Bu nedenle kırmızı çarpının tehlikeyi ifade ettiğini öğreterek çocuğumuza tehlikeli sıvıları tüketmemeyi öğreteceğiz. Kırmızı çarpıyı önce kavram öğretir gibi gerçek nesneler ve resimler üzerinde ardından da şişe üzerinde çalışacağız. Uyaran silikleştirmek için de kırmızı çarpı giderek az boyutlu ve küçük olacak.

Basamaklandırmamız şu şekilde:

1	İki, üç boyutlu işaret arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.	Öğrencinin her zamanki pekiştirilme tarifesi üzerinden pekiştirme uygulanır.
2	Üç, üç boyutlu işaret arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
3	Dört, üç boyutlu işaret arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
4	İki işaret resmi arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
5	Üç işaret resmi arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
6	Dört işaret resmi arasından “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
7	Karmaşık şekillerin olduğu bir çalışma kağıdının içindeki “Tehlike işaretini göster.” dendiğinde tehlike işaretini, 4 denemenin 3’ünde gösterir.
8	İki gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.	Her doğru deneme sonrası tehlikeli olmayan içecekten içmesine “tehlikeli olmama” durumunun vurgusu yapılarak içmesine izin verilir.
9	Üç gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
10	Dört gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
11	İki gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
12	Üç gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
13	Dört gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde üç boyutlu kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
14	İki gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
15	Üç gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
16	Dört gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
17	İki gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
18	Üç gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
19	Dört gerçek sıvı kutusu içinden, üzerinde küçük kırmızı çarpı olanı “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
20	İki gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
21	Üç gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
22	Dört gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
23	İki gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
24	Üç gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
25	Dört gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli değil, göster.” dendiğinde gösterir.
26	Evdeki iki gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
27	Evdeki üç gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
28	Evdeki dört gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli, göster.” dendiğinde gösterir.
29	Evdeki iki gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli olmayanı, göster.” dendiğinde gösterir.
30	Evdeki üç gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli olmayanı, göster.” dendiğinde gösterir.
31	Evdeki dört gerçek sıvı kutusu içinden “Hangisi tehlikeli olmayanı, göster.” dendiğinde gösterir.

Fikir vermek amacıyla ilk 7 basamağın fotoğrafını paylaşıyorum, diğer basamaklar bireysel farklılıklara göre tasarlanabileceğinden burada kafa karıştırmak istemedim:

1. basamak:

2. basamak

3. basamak

4. basamak

5. basamak

6. basamak

7. basamak

Umarım fikir veren bir yazı olmuştur. Görüş ve önerileriniz ile çalışmalarımız daha değerli, kapsamlı ve güzel hale geliyor, şimdiden teşekkürler. Haftaya görüşmek üzere, sevgilerimle.

Çevredeki İnsanlara Mektup

Merhabalar, bu hafta sizlere aslında planlamadığım ama sizinle paylaştığımda güzel bir yere varacağına inandığım bir mektup paylaşmak istiyorum.

Bir öğrencimizin yoğun ve tehlikeli olan problem davranışına müdahale etmek için bir "Davranış Değiştirme Programı" hazırladık. Bu programı ailemize anlatırken annenin de babanın da ilk sorusu şu oldu: Biz bu teknikleri uygularken, çevremizdeki insanların bizi yoran tepkileri ile karşılaşıyoruz. Bu tepkiler bizi çok üzüyor. O zaman ne yapalım? O insanlara biz ne diyelim?

Benim de şöyle bir önerim oldu: Bir mektup yazalım, bu mektubu o esnada karşınızdaki insanlara verin. Hem böylece davranış değiştirme yönteminizi uygularken sekteye uğramamış olursunuz hem de süreç içerisinde çocuğunuz mazur görülmesi gereken durumları hissetmemiş olur.

Düşünsenize, çocuğunuzun çevresindeki çocuklara vurma davranışı var. Bu davranışı gösteriyor ve siz davranışın yerine koymak istediğiniz uyuşmayan davranışı sunarken bir anne geliyor ve size bağırmaya başlıyor. Anneye çantanızdan mektubu çıkarıp veriyorsunuz ve öğretiminize devam ediyorsunuz. Mis.

Mektubu burada sizlerle de paylaşmak istiyorum. Mektup üzerinde yapmak istediğiniz değişiklik önerilerine, bu mektupla ilgili görüşlerinize her zaman olduğu gibi kapılarım sonuna kadar açık. Kullanmak isterseniz de, tabi kullanabilirsiniz. Bu mektup farkındalık oluşturmak isteyen her özel eğitim gönüllüsünün elinde olsa ben de çok mutlu olurum.

Buyurunuz mektup, haftaya görüşmek üzere.

Merhaba, 

Mektubumuzu okuduğunuz için öncelikle çok teşekkürler. Az önce yaşanan 

durum için özür dileriz ancak özel gereksinimli bir çocuğun topluma ayak 

uydurması için çabaladığı bir ana şahit oldunuz. Eşlik ettiğiniz için çok teşekkür 

ederiz. 

Özel gereksinimli çocuklarımız için ailelerine çeşitli davranış değiştirme 

programları öneririz. Bu programlar bazen dışarıdan çok ağır görünebilir ancak 

her şey çocuğumuzun iyiliği için organize edilir. Az önce karşılaştığınız çocuğumuz 

ve ailesi de böyle bir süreçten geçiyor. Bu süreç, onlar için yeterince yorucu ve 

zorlayıcı. Problem davranışların, özel eğitimi bilmeyen insanlar tarafından yanlış 

yorumlanması onları daha da zorluyor. 

Az önce yaşadığınız olumsuz durumu, güzel evladımız kasıtlı olarak yapmış değil. 

İletişim kurmakta zorlandığı için yanlış davranışlar göstermekte. Bizim amacımız 

ise ona, doğru şekilde iletişim kurmayı öğretmek. Sizden, her şeye rağmen 

alacağı bir gülümseme, bizim bütün çalışmalarımızı olumlu yönde etkileyecek. 

Buraya kadar okuduğunuza göre siz de bir özel eğitim gönüllüsüsünüz demektir. 

Çevrenizde gördüğünüz özel gereksinimli çocuklar ve ailelerine uzun uzun 

bakmayarak, yardım istemedikleri sürece yardım için onlara soru sormayarak, 

çocukları olumsuz bir davranış gösterdiğinde büyük tepkiler göstermeyerek 

toplumsal farkındalık oluşturmamıza yardımcı olabilirsiniz. 

İlginiz ve işbirliğiniz için çok teşekkürler.