Merhabalar. Gelişim Yetersizliği Sempozyumu süresince
edindiğim bilgileri paylaşmaya devam ediyorum. Bu haftaki kaynak seminerim Doç.
Dr. Onur Kurt ve Dr. Derya Genç Tosun’un beraber sundukları “Bir Alternatif ve
Destekleyici İletişim Mobil Uygulaması Dokun Konuş”.
Hocalarımız sunumlarına otizmin tanısını yaparak başladılar
ve önemli iki noktanın altını çizdiler. Birincisi otizmin tanı kriterlerinden
olan “dil ve konuşma becerilerinde güçlük” ifadesi artık tanı kriteri olmaktan
çıkarıldı. Ancak “sosyal becerilerde yetersizlik” tanı kriteri olmaya devam
ediyor. Bu beceri ise tamamen dille ilgili. Bu önemli bir bilgiydi. İkinci bir
bilgi ise otizmli bireylerin %25-30 civarındaki kısmı etkili ve yeterli eğitim
almalarına rağmen konuşma becerilerinde ilerleme kaydedemiyorlar ve
konuşmuyorlar. Bu ilkinden daha da önemli bir bilgi. (Ancak otizmli bireylerin
velileri bu yazıyı okuyup umutsuzluğa kapılmamalı. Nedeni ise şu: Her birey
farklıdır ve konuşma oldukça göreceli bir ifadedir.)
İşte bu %25-30 gibi aslında ciddi bir kesimin ihtiyacı olan
şey alternatif ve destekleyici iletişim olabilir. Bu iletişim yöntemlerine
hepimizin bildiği işaret dilini örnek olarak verebilirim. Bu seminerde ise bize
“Dokun Konuş” isimli bir mobil uygulama tanıtıldı.
Peki nedir bu Dokun Konuş? Bir mobil uygulama. Çocuğunuzun
kullanmasını istediğiniz kelimelerin fotoğraflarını yükleyerek ve isimlerini
kaydederek, çocuğunuzun örneğin “Su istiyorum.” resimlerine tıklaması ile
kendisini ifade etmesine dayanan bir uygulamadır. Örneğin çocuğunuz makarnayı
çok seviyor ve siz de mobil uygulamaya bununla ilgili bütün kelime, resim ve
sesleri yüklediniz. Çocuğunuz yemek kategorisine girip makarnayı seçerek mobil
cihazın sesli şekilde “Makarna yemek istiyorum.” demesini sağlar ve siz de ona
makarnasını verirsiniz. Ya da başka bir örnek; basketbol oynamayı çok seven bir
çocuğunuz var ve bunu sözel olarak ifade edemiyor. Uygun kategoriden basketbol
resmini bulup üzerine dokunduğunda “Basketbol.” kelimesi sesletilir ve siz de
çocuğunuza basketbol oynaması konusunda yardımcı olabilirsiniz. Bu örnekler
saymakla bitmez. Kısaca dil ve konuşma becerilerini ne yapılırsa yapılsın
edinememiş bireylerin bizimle iletişim kurması için oluşturulmuş bir mobil
sistem karşınızda.
Dokun Konuş isimli uygulamanın özellikleri ise şöyle:
- Bireyselleştirilmeye açık. Yazılımı; yetişkin, kendi düzenlediği için özel gereksinimli bireyin özelliklerine göre yapılandırmak mümkün.
- Birden fazla çocuk için tek cihaz kullanımını destekliyor. Bu da demek oluyor ki okullarda, grup seanslarında bu uygulama kullanılabilir.
- Kategoriler, fotoğraflar, ses kayıtları eklenebilir ve bunlar çocuğunuzun beğenilerine göre şekillendirilebilir.
- Ayrıca özel gereksinimli bireyin uygulamadan çıkmasını engelleyen bir kilit sistemi de mevcuttur. Çocuğunuzun uygulamadan çıkıp cihazın istemediğiniz bölümlerine ulaşmasını engeller.
- Sadece otizmde değil diğer farklı yetersizlik alanlarında da eğer bireylerin ihtiyacı varsa kullanılabilir.
Dokun Konuş uygulamaları sonucunda %80 başarı elde edilmiş.
Üç ay içerisinde de bu mobil uygulama ile iletişim becerileri öğretilen
çocukların iletişim davranışları kalıcı hale gelmiş. "Miş" diyorum ama hocalarımız uyguladıkları deneyimlerini birinci ağızdan bize sundular ve bu müthiş bir başarı.
Şimdi aklınıza gelen soru şu olabilir: Eğer ilerde çocuğum
konuşacaksa bu engel olur mu? Hocalarımızın cevabı net bir şekilde “Hayır.”.
Çünkü yapılan araştırmalarda bu uygulama ve benzeri uygulamaları kullanan
bireylerde dil ve konuşma becerilerinde de bir ilerleme olduğu gözlemlenmiştir.
Burada vurgulamam gereken önemli nokta var: Böyle bir alternatif
ve destekleyici iletişim yönteminin uygulanmasına aile ve öğretmen beraber
karar vermelidir. Öğretmenin haberi olmaksızın birkaç yazı okuyarak ve uygulamayı indirerek, ailelerin bu uygulamayı kullanmaya başlaması yararlı olmayacaktır. Çocuğunuzun yaşamının her alanında, kayıtlar tutularak, öğrenimin gerçekleşip gerçekleşmediğini görerek uygulamak mühim. Birbirinden bağımsız olarak kullanan yetişkinler kalıcı
sonuçlar elde edemezler. Bu bilgiyi ihmal etmemek gerek.
Umarım sizler için anlamlı ve kullanışlı bir yazı olmuştur.
Soru, öneri ve görüşlerinizi her zaman bekliyorum. Şimdiden kolaylıklar.
Sevgiler.
Teşekkürler :)
YanıtlaSil