Merhaba. Bu hafta editörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Oğuz Gürsel'in yaptığı "Özel Gereksinimli Öğrencilere Matematik Beceri ve Kavramlarının Öğretimini Planlama ve Uygulama" kitabından öğrendiğim problem çözme stratejilerini anlatacağım. Alıntı yapacağım bölüm ise Arş. Ör. Kadriye Uçar'ın yazdığı "Problem Çözme" bölümü. Bendeki Vize Akademik'in 2020 Kasım basımı. İlgilenenlere önerebileceğim, kapsamlı ve pratik bilgilerle dolu bir kitap. Lisans yıllarımda bu kitap elimde olsa, şimdi çok farklı becerilere sahip bir öğretmen olabilirmişim, diye düşünmedim değil.
Hadi başlayalım.
Problem çözme becerisi çalışırken aslında çocuklara "stratejiler" öğretiyoruz. Kitapta da bu stratejilerden dördü sıralanmış.
1- Süreç Stratejisi
Benim sıklıkla kullandığım bu. Burada çocuklara, problemi çözerken izlemeleri gereken yol öğretiliyor. Örneğin şöyle bir basamaklandırma yapıp bu basamakları bir bir öğretebiliriz: Problemi oku. Verilenleri bul. İstenenleri bu. Hangi işlemi yapacağına karar ver. İşlemi yap. Sonucu yaz.
Ben bu stratejiyi bir tarif gibi yazarak öğretiyorum. Örneğin "problem kızartması yemek tarifi" ya da "problem bayıldı yemek tarifi" gibi. Bir de bu tarifi basamak basamak bir ajandaya/deftere dönüştürünce harika bir ipucu da oluşturuyor.
2- Sayı Ailesi Stratejisi
Ben bu stratejiyi neredeyse hiç kullanmıyorum. Benim için fazlaca karmaşık ve uzun süreli bellek problemi olan çocuklar için, bolca hafıza gerektirdiğinden, kullanışlı değil. Ayrıca kendim problem çözerken kullanmadığım bir stratejiyi öğretmem daha zor ve zaman alıcı olacağından tercih etmiyorum. (Tabi bir çocuğumun ihtiyacı olduğunu ve daha kullanışlı olacağını görürsem kullanmalıyım, o ayrı.)
Bu stratejide herhangi üç sayı verilerek dört farklı işlem organize etmeleri istenir ve bunun öğretimi yapılır. Sonra da problemlerde bunun uygulanması beklenir. Problemleri daha hızlı çözmek için ideal gibi görünebilir, ancak bu sayı ailelerini öğrenmek, akılda tutmak zor olabilir.
Kitapta 2,5 ve 7 verilmiş. Örnek işlemler ise şöyle:
2 + 5 = 7 5 + 2 = 7 7 - 5 = 2 7 - 2 = 5
3- Anahtar Kelime Stratejisi
Bu strateji öğretilirken çeşitli anahtar kelimeler, çeşitli işlemler ile eşleştirilir ve çocuğa bu eşleşmeler öğretilir. "Daha, daha fazla, aldı, ekledi, arttı, daha çok" gibi kelimeler görünce toplama, "daha az, kayboldu, azaldı, yedi, gitti, bitti" gibi kelimeler görünce çıkarma, "katı, kere, çarptım, her" görünce çarpma, "bölüşürse, paylaşırsa, pay ederse, bölerse" görünce bölme gibi.
Bu strateji kullanışlı ama her zaman değil. Bu nedenle sorunun genel anlamını anlamayı desteklemekte de fayda var. Anahtar kelimelerden ipucu alıp, genel anlama bakmayı desteklemek daha işlevsel olabilir.
4- Şemaya Dayalı Öğretim Stratejisi
Burada hedef, soruları daha somut bir hale getirmek. Çocuğumuza bir şema çizmeyi öğretiyoruz. Bu şemaya bilgiler yerleştiriliyor. Ardından bilinmeyen bilginin bulunması sağlanıyor ve işlem tamamlanıyor.
Ben bu stratejiyi kullanırken şemayı bazen balon, bazen top bazen tren ile gösteriyorum. Çocuklar için ilgi çekici olabiliyor.
Aslında oldukça kullanışlı. Ben son dönemde, kendi problem çözme öğrenimim sürecinde öğrendiğim gibi "verilen/istenen/sonuç" şemalarını kullanıyordum. Geçtiğimiz günlerde bir öğretmen arkadaşım "işlem" şemasını da eklediğini gördüm. (Bir arkadaş dediğim de, bu alanda ilerlememe vesile olan öğretmen arkadaşım Meryem. Kulaklarını çınlatalım, bana öğrettikleri ve ilham oldukları çok kıymetli.) O günden bu yana "verilen/istenen/işlem/sonuç" şemalarını kullanıyorum.
...
Gelelim bu yazıdan benim çıkardığım sonuca. Ben şemaya dayalı strateji kullanırken, öte yandan süreç stratejisini de kullanıyorum. Böylece şema kullanmayı da öğretmiş oluyorum. Şemayı zamanla çekerken süreci öğretmiş oluyorum. Aynı zamanda anahtar kelimelerden de yararlanabileceğini de öğretiyorum ama sadece onlara güvenmesini de engelliyorum. Biraz daha eklektik bakıyorum diyebilirim.
Umarım sizlere fikir veren bir yazı olmuştur. Haftaya görüşmek üzere.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder