Özel Gereksinimli Bireyler ve Mahremiyet Eğitimi

Yazı ile fotoğraf arasındaki bağlantıyı şu soru ile kuralım: Mahremiyet konusunda ne yaparsak doğru model oluruz, ne yaparsak yanlış model oluruz? Bu sorunun cevabı bu fotoğrafta.

Merhabalar. Geçtiğimiz hafta yaptığımız seminerin notlarını bir bir paylaşmaya başlıyorum. Sanırım notları ve görüntüleri paylaşacağımı söylediğimden olacak, seminere katılmak için kayıt yaptıran herkes seminer günü katılımını iptal etti. Az kişi ile olsa da seminerimizi gerçekleştirdik ve oldukça verimli geçti. Seminerde soru cevaplar ile gelişen verimli süreç hiçbir nota değişilmemeli bence. Yine de iyi okumalar.

...

Mahremiyet eğitimi doğduğumuz andan itibaren almamız gereken ancak toplumsal ve kültürel tabular sebebiyle sıklıkla ve acıklı şekilde yok sayılan bir eğitimdir. Cinsel eğitimden oldukça kapsamlıdır. Bir algı eğitimi olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle her an örtük olarak çalışılmalı ve model olunmalıdır. (Model olma kısmını semienr boyunca sık sık vurguladım. Burada da her bir maddeden sonra "Model olun, sık sık çocuğunuza model olun." demişim gibi okursanız sevinirim.)

            İsterseniz aşama aşama bu eğitim nasıl verilmeli konuşalım:

     Bebeklik dönemi

o   Çocuğunuzun altını herkesin olduğu ortamlarda değiştirmeyin. Çocuğunuzun özel bölgelerinin herkes tarafından görünebilir algısı ile büyümemesi için bu oldukça önemli bir ayrıntıdır. Ayrıca bebeğinizin bezini sadece siz değiştirin. Bu bakımı başka birinin vermemesi ya da birden çok kişinin vermemesi de mahremiyet eğitimi için oldukça önemlidir.

o   Emzirirken, kendi bedeninizi de diğer insanların görmesine engel olarak çocuğunuza mahremiyetin her yaşta olduğu algısını verin.

o   Bebeğinizin altını değiştirirken özel bölgelerini uzun uzun temizlemek yerine hızlı ve pratik yollar bulun. Değiştirme sırasında bu işlemi sadece sizin yapabileceğinizi ve başkalarının yapamayacağını, sizin de belirli bir süre sonra buna son vereceğinizi ve özel bölgelerini kimsenin göremeyeceğini sık sık söyleyin. Anlamadığını, duymadığını düşünseniz bile buna devam edin.

o   Çocuğunuzun cinsel organının sevgi objesi olmasına engel olun, siz de böyle uygulamalardan kaçının. “Senin dötünü keserim!”, “Oy pipisi düşmüş ben yedim onu!”, “Aman kuku da burada mıymış?” gibi cümleler ve temaslar oldukça travmatiktir, bu uygulamaları yapan akraba ve arkadaşlarınızı durdurun.

o   Asıl beklenen ve istenen, çocuklarımızın doğar doğmaz kendi odaları olmasıdır. Mahremiyet algısını vermek için hep kendi özel alanı olan birey, ilerleyen dönemde özel alan algısına daha çabuk alışır ve ihlalleri daha çabuk fark eder.

     Tuvalet eğitimi döneminde

o   Tuvalet eğitimine başladığınızda çocuğunuza mahremiyetin en önemli kısmını da öğretmeye başlayacaksınız: Cinsel bölgelerine bir tek sen dokunabilirsin.

o   Yapabilse de yapamasa da kendisini temizlemesine fırsat verin, cesaretlendirin. İlk zamanlar kendisi denesin, eli uzanamadığında yardım istesin. “Şimdi sen temizleyemediğin için ben temizliyorum ancak ilerleyen dönemde kendin temizleyeceksin. Çünkü ben senin özel bölgelerine dokunamam.” diyerek bu algının oluşmasını sağlayın. Yine hızlı ve pratik olun. Çocuğunuza, onun özel bölgelerine dokunurken rahatsız olduğunuzu (iğrendiğinizi değil, mahremiyet açısından rahatsızlığınızı) hissettirin.

o   İlerleyen dönemlerde de tuvaletteyken göz kontağı kurmak yerine arkanızı dönün, onu izlemeyin ve bunun özel olduğunu vurgulayın.

o   Aşamalı olarak tuvaletten çıkın ve temizlenme işini çocuğunuza verin.

o   Bu aşamada verilen mahremiyet eğitimi ile ilerleyen dönemde özel alan, özel bölge konuları edinimi kolaylaşacaktır. Bu dönemde edinilen mahremiyet algısı, ilerleyen dönemi şekillendirmektedir. Bu nedenle bu dönemde aile fertleri de model olarak bu algının oluşmasını sağlamalıdırlar.

     Çocukluk dönemi

o   Diğer insanların yanında kıyafetini değiştirmesine izin vermeyin ve siz de değiştirmeyin. Kız ya da erkek çocuğunu ayırt etmeksizin bunu uygulayın.

o   Her dönemde, kendi ihtiyaçlarını karşılaması için fırsatlar sunun ve bağımsız olmasını sağlayın.

o   Odasına izin almadan girmeme, tuvalette yalnız kalma gibi aşamalar artık bu dönemde söz konusu olmalıdır. Sık sık bu konu vurgulanmalı, ev kuralları ile bu özel alanlar korunmalıdır.

o   Anne ve babanın odasında uyuma, birlikte uyuma gibi davranışlar söz konusu olmayacağı için anne ve babanın odasına da izin almadan girmeme söz konusu olmalıdır. Unutmayın, mahremiyet algısını sık sık model olarak verebiliriz. En güzel ve kalıcı yolu budur.

o   Kız ve erkek çocukların odalarını ayırmak oldukça önemlidir. Bu, ilkokul döneminde bitirilmesi gereken bir beceridir. Diğer kardeşlerle uyumama da burada ihmal edilmemelidir.

     Ergenlik dönemi

o   Ergenlik döneminde vücudunda oluşan farklılıklar her bir bireye zor ve kabul edilemez gelecektir. Bu dönemde merakla birlikte internetten görüntüler izleme, fotoğraflara bakma gibi durumlar söz konusu olacaktır. Bunun yerine çocuklarımıza bu bilgileri alabilecekleri bilimsel kaynaklar önerilebilir ve bu kaynaklara bakmaları sağlanabilir. Bunun ayıp ya da günah olmadığı algısı, çocuklarımıza bu dönemde verilmelidir.

o   Çocuklarımızın dışarıdan gelecek olan “dost tacizlerine” karşı korunması ve ebeveynlerin takınacakları tavır; ilerleyen dönemde çocuklarımızın tacize karşı tavrını ortaya koyma şekillerini etkilemektedir. Bu nedenle olumsuz ve istenmeyen bir durumda çocuklarımızı uygun bir üslupla koruyarak, bu tür durumlarda kendilerini rahat ifade edebilecekleri algısı verilmelidir.

o   Çocuklarımıza cinselliğin ya da vücudunda ve hormonlarında olan değişikliklerin konuşulabilir olması konusunda cesaret verilmeli ve model olunmalıdır. Bu konularda kendini rahat ifade edebiliyor olması önemlidir.

o   Cinsel denemeler (meni atımı gibi) sırasında çocuklarımızın yalnız kalmasını sağlamalı ve bu denemeler sonrasında utanmasını sağlayan konuşmalardan kaçınılmalıdır.

     Yetişkinlik dönemi ve sonrası

o   Bu dönemde de çocuklarımızın var olan cinsel hayatları hakkında aşağılayıcı, küçümseyici ya da yargılayıcı ifadelerden kaçınılmalıdır.

o   Özel alan mahremiyeti hayatın her döneminde uygulanmalıdır.

Umarım sizler için farkındalık oluşturan ve yeni bilgilere ulaşım konusunda heves uyandıran bir yazı olmuştur. Haftaya tatilde olduğum için bir haftalık yazım olmayacak ancak bir sonraki hafta kaldığımız yerden devam.

Şimdiden iyi bayramlar, iyi dinlenmeler, kolaylıklar ve sevgiler. Tatilde de bayramda da mahremiyet konusunda model olmaya devam!