Öğrenmeye hazırlık becerilerini tek tek ele aldığımız yazıların devamı geliyor. Bu yazımda da sizinle taklit becerilerinin edinimi, nasıl çalışılabileceğini ve tabi ki diğer alanlara etkisini konuşacağız.
Taklit becerileri dil ve konuşma becerileri başta olmak üzere birçok beceri alanında farkındalık yaratması, öğrenme hızını arttırması için önemli bir beceridir. Taklit becerileri normal gelişim gösteren bireylerde doğum sonrasında hızla oluşurken özel gereksinimli bireylerde bu becerinin öğretimi gerekebilir. Taklit eden bir çocuk;
- Etrafında gördüğü pekiştireç alan davranışları deneyimleyerek yeni beceriler öğrenebilir.
- Bir sesin nasıl çıkarılacağını görerek bu sesin doğru sesletim şeklini günlük yaşamda kullanabilir.
- Öğrenmesi beklenen bir davranışı model alarak öğrenebilir ki bu da öğrenim hızını arttırır.
- Etrafında gördüğü ve sonucunda pekiştireç almayan davranışları kendisinde de varsa söndürmesini sağlar.
- Oyun esnasında öğrenmenin oluşmasını hızlandırır.
- Çevresel farkındalık sağlar.
- Bilişsel hızı daha da arttırır.
Bunlara daha birçok şey eklenebilir. İlk aklıma gelenler bunlar oldu.
Taklit becerisinin çeşitli basamakları vardır. Daha önce bekleme ya da ada tepkide olduğu gibi bireysel basamaklandırma yapmaktansa genel olarak ilerlenmesi gereken basamaklardır bunlar. Bireyselleştirilebilecek kısmı ise hangi basamakta ölçütün ne olacağı.
Öncelikle isterseniz bu basamakları verelim ardından örneklendirelim:
- Nesneyle kaba motor becerileri taklit etme (Örneğin bir futbol topuna tekme atma vs.)
- Nesne olmaksızın kaba motor becerileri taklit etme (Yerinde zıplama vs.)
- Nesneyle ince motor becerileri taklit etme (Pinpon topunu parmaklarıyla tutma vs.)
- Nesne olmaksızın ince motor becerileri taklit etme (Parmaklarını istenen şekilde kapatıp işaret parmağını gösterme vs.)
- İki basamaklı motor becerileri taklit etme (Önce masaya vurup ardından başını tutma vs.)
- Üç basamaklı motor becerileri taklit etme (Yerinde zıplayıp, durup poposunu sallayıp ardından ellerini dizlerine vurma vs.)
- Yüz ifadesi taklit etme (Örneğin dilini çıkarma, gülme, şaşkınlık, ağzını kapatma vs.)
- Yansıma ses taklit etme (Hav hav, şırıp şırıl, hapşu, haan, ııığ vs.)
- Vokal sesleri taklit etme (A, e, o gibi ünlü sesleri taklit etme vs)
- Tek heceli kelimeleri taklit etme (As, et vs. başlanıp ardından sert, kurt gibi kelimelere dek basamaklandırılmış kelimeleri taklit etme)
- İki ve daha çok heceli kelimeleri taklit etme (Elma, kahveci, tuhafiye vs gibi kelime taklidi. -Bu konuda dil ve konuşma terapistlerinden yardım almak eğitimin kalitesini arttırır.)
Görüldüğü üzere ilerleyen basamaklar tamamen dille ilgili basamaklar. Bireyselleştirebileceğiniz kısma geri dönelim. CP tanısı olan bir çocukla motor beceri taklitlerini geçip çocuğun taklit edebileceği basamaklardan başlanabilir. Bu konuda öğrencinizin fizyoterapisti ile görüşmeniz daha sağlıklı karar vermenize yardımcı olur. Ağır derecede zihinsel engeli olan bir çocukla bir basamağı birkaç ay çalışabileceğinize de hazırlıklı olmanız gerekiyor. (Bu özel eğitimin doğasında olan ve alan mezunu bütün öğretmenlerin hazırlıklı olduğu durumu ailelere ve diğer alanlardan öğretmen arkadaşlara iyi anlatmak gerekmektedir.) Ekolalisi olan bir öğrenci ile yansıma ses taklidi çalışırken ekolaliyi destekleyici ifade ve uygulamalardan kaçılması da ayrıca dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bu konu da başka bir yazıda mutlaka ele alınmalıdır. Bu ve bunun gibi daha birçok bireyselleştirme seçeneğiniz mecvuttur.
Yukarıda zaten taklit becerilerine örnekler verdim ancak ilerleyen yazılarda yedinci basamaktan sonrası için hazırladığım resimli kartları paylaşacağım. Çıktısını alıp rahatlıkla uygulayabileceğiniz kartlar bütün engel gruplarına uygun olarak tasarlandı.
Bu becerileri oyuna gömerek çalışmak her zaman beklenendir ancak çok ağır zihinsel engel gruplarında yapılandırılmış bir öğretim yöntemi ile çalışılması daha doğru olacaktır. Bu konuda yardıma ihtiyacınız olan öğrencileriniz ya da çocuklarınız için her zaman öneri vermeye hazırım,- e-postalara seve seve yanıt vermekteyim.
Umarım sizler için fikir ve ilham verici bir yazı olmuştur. Soru, öneri ve eleştirilerinize her zaman açığım. Sevgiler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder