Özel Gereksinimli Bireylerde Ev Kuralları

Güzel bir haftadan herkese merhabalar. Sık sık üzerinde durduğum, çocuklarımın anne ve babalarıyla ders sonrası yaptığımız konuşmalarda dönüp dolaşıp geldiğimiz konuya değinmek istedim bu hafta. Ev kuralları, yaşamımızı düzenlememizi sağlarken, çocuklarımızın hayata hazırlanmaları konusunda da değerli tecrübeler sunarlar. Evde herkesin sorumluluklarının sınırlarının belirlenmesi, rollerin dağıtılması, dengelerin kurulması açısından da oldukça değerlidir. Çoğu çocuğumun anne ya da babasına sorduğumda evde herhangi bir kuralları olmadığını, genellikle çocukları ne derse onun olduğunu duyuyorum. Evet, çocuklarınız özel gereksinimli olabilir ancak her istediğini yapmak sizi daha iyi anne ya da baba yapmaz. Aksine en büyük zararı verir. Bu konu ile ilgili milyonlarca yazı var internette ama ben sadece ev kurallarına değinmek istiyorum.

Ev kurallarının neden gerekli olduğuna kısaca değindim. Peki, evde ev kurallarını nasıl hazırlamalı? Bunları madde madde anlatayım sizlere:

• Çocuğunuzun eğer sosyal ve fiziksel becerileri uygunsa, birlikte kırtasiyeye gidip bir büyük karton ve birkaç renkli kağıt alın. Yapıştırıcı ve makas, evinizde yoksa bu vesile ile onları da almış olun.
• Herkesin evde olduğu bir akşam, evin merkezi bir yerine hep birlikte geçin ve "Artık evimizde kural koyup bu kuralları uygulamanın vakti geldi." gibi klas bir giriş yaparak kurallardaki amacınızı belirtin. Sohbet ortamı oluşturarak herkesin bu kuralları istiyor olmasını sağlayın. İstemeyen olur ise de ona sosyal bir baskı kurulmasına engel olun ancak kuralların zorunluluğundan bahsedin.
• Kuralları 4 ya da 5 taneden fazla olmayacak şekilde ailecek belirleyin. Bir kişi sazı eline alıp bütün kuralları belirlememeli.
• Çocuğunuzun el becerilerine göre bu kuralları kağıtlara yazıp büyük kartona yapıştırın. Tabloyu beraber yapmanız çok değerli.
• Kural tablosunu evde, herkesin her an görebileceği bir yere, birlikte asın.
• Kurallar;
• basit, sade ve anlaşılır bir dille yazılmalı.
• Bir kural birden fazla davranışı kapsayabilmeli. Mesela "Ellerin kirlenince, ellerini yıka." kuralı hem sizin hatırlattığını anları hem de yemek sonralarını kapsıyor. Eğer "Yemekten sonra ellerini yıka." yazsaydınız bu diğer anları kapsamayabilirdi.
• Olumsuz ifadeler içermemeli. Örneğin "Yere çöp atma!" yerine "Çöpü çöp kovasına at." gibi.
• Uzun ifadeler olmamalı.
• Herkesin üzerinde uzlaştığı kurallar olmalı.
• Kurallara anne ve baba dahil herkes uymalı.
• Kurallara örnek olması açısından sizlere şunları önerebilirim: Kitap okuma zamanında kitap oku. / Herkes sabah 9'da kalkmış olmalı. / İsteklerini güzel ifade et. / Kibar ol. / Kirlenen kıyafetlerimizi kirli sepetine atalım. / Anne ve babamız başka biriyle konuşurken sözünün bitmesini bekleyelim. gibi.

Kural tablonuzu hazırladınız ve şimdi kuralları nasıl çalışacağınızı bilmiyorsunuz. O halde yapmanız gereken tek şey fırsat buldukça kurallara atıfta bulunarak konuşmak. "Bugün 9'da kalktım çünkü kurallara uymak doğrudur." gibi. Ya da "Bak Hüdaverdi, ödev saatimiz yaklaşıyor. Sen çantanı getir ben de babanın ve benim okuyacağımız kitapları getireyim." gibi.

Bu ev kuralları ile birlikte pekiştireç tablosu da kullanabilirsiniz. Bu konuda da "şurada" bir yazım var. Her ikisini birlikte okur ve uygularsanız daha kısa yolda çözüm elde edersiniz.

Unutmayın; ev kuralları, birçok problem davranışı oluşmadan engeller, evin düzenli olmasını sağlar ve çocuğunuzun öğrenme hızını arttırır. Gereksiz anne ve baba sorumluluklarından da kurtulmanız için bir fırsattır. Örneğin artık 10 yaşına gelmiş bir çocuğun fiziksel ve zihinsel becerileri de hazırken ellerini kendinin yıkamaması gereksiz bir "anne ve baba sorumluluğu"dur. Kurallarla bunların da üstesinden gelebilirsiniz. 

Haydi bu hafta kuralı olmayan ev kalmasın, herkes kural tablosunu oluşturup evinin en güzel yerine assın ve Instagram'dan #evimizinkuralları etiketi ile paylaşsın. Bekliyorum fotoğrafları.

Şimdiden kolaylıklar ve sevgiler.