Sosyal Mesafelendirmede Benim İçin Can Simidi: Rutin Temelli Öğretim

Merhabalar. 15 Mart'tan bu yana evlerimizdeyiz ve ben, çocuklarıma ulaşmakta, onlarla uzaktan öğretime devam etmekte zorlanıyorum. Bu zorlanımın birçok sebebi var ancak bütün bu sebepleri alt etmenin biz öğretmenler ve aileler arasındaki işbirliğine dayandığını gördüğümden beri rahatlamış durumdayım. Bu rahatlamayı herkesle paylaşmak ve aile katılımının önemine vurgu yapmak için bu hafta sizlere Rutin Temelli Öğretim'i anlatmak istedim.

Yazıdaki kaynağımı doğrudan paylaşabilirim. Buraya tıklayarak bana bu yazıyı yazmak için ilham ve bilgi veren makaleyi okuyabilirsiniz.

...

Rutin kavramını net şekilde ortaya koyarak başlayalım. Rutin; günlük yaşamın önemli bir parçası olan, kendiliğinden ortaya çıkan, tekrarlayan ve öngörülebilen etkinliklerdir. Örneğin el yıkamak, yemek yemek, tuvalete gitmek gibi.

Rutin Temelli Öğretim, işte bu rutin anlarında yapılan öğretime denmektedir. Örneğin el yıkarken el-göz koordinasyonu öğretimi yapma, yemek yerken sayı sayma öğretimi yapma, tuvalette sesbilgisel farkındalık öğretimi yapma gibi.

Rutin Temelli Öğretim kanıt temelli bir öğretim yöntemidir ancak hâlâ literatürde üzerine çok çalışma yapılması gerekmektedir.

Biz uzmanlar için, Rutin Temelli Öğretim'in uygulama basamaklarını verebilirim:

1. Çocuk ve aile ile ilişkili kurumların çalışanların organize etme (Burada çocuğun bulunduğu her ortam ve oradaki uzmanlar ile işbirliği yapılması gerekiyor.)
2. Aile ve öğretmen görüşmeleri (Ailenin sürece dahil olması çok önemli. En az bir ebeveyn süreç içerisinde aktif rol oynamalı.)
3. Uygun amaçları belirleme (Çocuk için uygun olan amaçlar aile ve uzmanların ortak görüşleri ile belirleniyor.)
4. Amaçları yazma (Herkesin anlayabileceği ve açık şekilde ifade edilmiş, davranışsal amaçlar.)
5. Uygun yöntemlerle süreci takip etme.

Peki, şu an hali hazırda evde olan ebeveynler Rutin Temelli Öğretim'i uygulamak istediklerinde ne yapmalılar? Nelere dikkat etmeliler?

• Hedeflediğiniz beceri için uygun sayıda fırsat sunduğunuza emin olun. Mesela toplama işlemi için beş deneme gerekliyken çıkarma için yirmi deneme gerekebilir.
• Amaçları rutinlerin içinde çalışırken kendinizi dışarıdan izleyin ve gerekli uyarlamaları yapmak için açık olun. Örneğin; öğretim sırasında kurduğunuz cümleler çocuğunuz için fazlaca karmaşık olabilir. Bunu fark edip uzmanınızdan yardım alabilirsiniz ya da kendiniz uyarlamalara gidebilirsiniz.
• Öğretim ve sonrasında çocuğunuzun aşina olmadığı malzemeler kullanmaya özen gösterin. Mesela bulaşık yıkamada hep bardak yıkama çalışmak yerine bazen tahta kaşık ya da tencere de kullanın.
• Daha önceki yazılarımdan kalıcılık ve genellemenin ne olduğunu okuyarak bu basamakları da çalışmaya gayret edin.
• Çocuğunuzun özel eğitimcisi/çocuk gelişimcisi/ergoterapisti bu süreçte hep telefonunuzun diğer ucunda olsun.

Peki ben neden bu yöntemi öneriyorum? Hadi bu konudaki düşüncelerimi de madde madde yazayım:

• Çocuklarımızın özel gereksinimleri sebebiyle, özellikle dikkat becerileri sık sık desteklenmeli ve ihmal edilmemeli. Evlerimizde etkinlikler yapıyoruz ancak öğretim sürecini sistematik şekilde uygulamıyoruz. Bu yöntem bize sistematik bir öğretim sunuyor.
• Çocuklarımızla ebeveynlerin birbirleri ile etkileşim kurarak ve eğlenerek öğrenme gerçekleştirecekleri en değerli zamanlar günlük rutinler. Bu nedenle rutinler üzerinde ayrıca duruyorum.
• Rutinler içerisinde hedeflenen beceriler çalışılırken, buna ek olarak; masa başında da her sabah ve akşam, en azından çocuğunuzun yaşı kadar dakika (10 yaşındaki çocuğumuz ile 10 dakika, 3 yaşındaki çocuğumuz ile 3 dakika) masa başı etkinlikleri yapılarak dikkat süresinin gerilemesi engellenmelidir. Unutmayalım ki bu süreç bitecek ve okullara geri döneceğiz.
• Çocuklarımıza amaçlar öğretirken amacımız günlük yaşamda kullanması. Rutin Temelli Öğretim ise doğrudan rutin içerisinde öğrenme sunduğu için günlük yaşamda kullanılma ihtimalini arttırıyor. Bu çok değerli bir avantaj.

Hadi şimdi birkaç örnek vereyim:

• Örneğin üç yaşında bir oğlunuz var ve öğretmeni adına tepki verme çalışıyordu. Yemek yeme rutini içerisinde çocuğunuza her kaşıktan önce bir kez seslenip size bakmasını sağlayıp yemeği öyle vermek minik bir Rutin Temelli Öğretim denemesi olacaktır. Bunu bir de planlamaya döküp basamaklandırırsanız daha da güzel olur tabi.
• Dokuz yaşındaki kızınız ile okuma yazma çalışılıyor diyelim. Tuvalette ellerini yıkarken birkaç seçenek sabun sunup üzerinde söylediğiniz kelime yazan sabunu almasını sağlayabilirsiniz. Böylece hedef kelimelerin okunmasını desteklemiş olursunuz. Bunu bir de planlamaya döküp basamaklandırırsanız daha da güzel olur tabi.
• Yirmi üç yaşındaki çocuğunuz ile bağımsız yemek yeme çalışılıyordur. Her yemek saatinde çocuğunuza sunduğunuz yardımı azaltarak bu beceriyi desteklemiş olursunuz. Bunu bir de planlamaya döküp basamaklandırırsanız daha da güzel olur tabi.
• On dört yaşındaki kızınız ile öğretmeni arka kas gruplarını destekleme hareketleri yapıyordur. Siz de çamaşır asma görevini ona vererek ergoterapistinizin/fizyoterapistinizin önerdiği hareketleri bu rutin içerisinde yapmasını sağlayabilirsiniz. Bunu bir de planlamaya döküp basamaklandırırsanız daha da güzel olur tabi.

Umarım fikir veren bir yazı olmuştur. Sağlıcakla kalın, sevgilerimle.