Özel Gereksinimli Bireylerde Rakam Yazma Becerisi

Yeni ve güzel bir haftadan herkese merhaba. Umarım gelen bu güzel hafta herkese verimli dersler ve biten amaçlar getirir.

Bu haftaki yazımı rakam yazma becerisine ve dolayısıyla beraber anlatacağım ipucu silikleştirmeye ayırmaya karar verdim. Özellikle daha çok akademik beceriler çalışan sertifikalı sınıf öğretmenlerimizin çok sık yaptıkları hataların üstesinden gelecek bu teknik bence kullanılmaya değer.

Rakam yazma becerisi için çeşitli önkoşul becerilerimiz var. Yani aşağıda sıralayacağım beceriler olmadan bu beceriyi çalışmaya başlamak doğru olmayacaktır. Önkoşul beceriler şöyle:

• Kalem tutma,
• Sınırlı alan boyama,
• Temel çizgi çalışmalarını yapma,
• Rakamları ayırt etme,
• Rakamları isimlendirme (Bu, ifade edici dil becerileri biraz geciken çocuklarımız için olmasa da olur.),
• Az-çok, büyük-küçük, uzun-kısa gibi temel kavramlar (Bu kavramların neler olması gerektiğine rakam ayırt etme-isimlendirme ve yazmada kullandığınız ifadelere göre kendiniz de karar verebilirsiniz.)
• Resim-resim eşleme,
• Resim ayırt etme,
• Harf ve rakam eşleme gibi beceriler.

Gelelim bütün bunları yapan çocuğumuza rakam yazmayı nasıl öğreteceğimize. Uyaran şekillendirme ve ipucu silikleştirme aslında iki farklı kavram. Uyaran şekillendirme var olan bir uyaranı aşama aşama istenen uyarana gidecek şekilde basamaklandırmadır. Bir yazmasını istediğiniz çocuğunuza önce yılan, ardından spagetti, sonra bir çubuk ve nihayetinde bir rakamının kendini göstermeniz buna bir örnek.

İpucu silikleştirme ise birazdan fotoğraflarda da göstereceğim şekliyle, örneğin 3 rakamını yazarken önce üzerinden gitme, sonra noktaları birleştirme, ardından noktaları azaltma ve sonucunda bağımsız yazmayı içerir. Her iki teknikte de basamakları kendiniz belirleyebilir ve bu basamaklara göre materyaller hazırlayabilirsiniz.

Önemli olan çocuğunuzun performansını doğru şekilde belirleyerek, onun bağımsız olarak en çabuk ve kalıcı nasıl öğrenebileceğini tespit edebilmenizdir.

Genelde sertifikalı sınıf öğretmenlerinin yaptığı hata Özgül Öğrenme Güçlüğü tanısı almış çocukların öğrenmeleriyle ilgili bir yetersizliklerinin olmadığını düşünüp herhangi bir özelleştirme yapmamalarıdır. Zihinsel engel olmaması bireyselleştirmeye gerek olmadığı anlamına gelmez. Aksine Özgül Öğrenme Güçlüğü daha da çok bireyselleştirme ve basamaklandırma ister. Burada çocuğun öğrenmesini olumsuz etkileyenin ne olduğu iyi tespit edilmeli, hangi yolla daha rahat öğrendiği belirlenmelidir. Örneğin görsel değil işitsel uyaranları daha çabuk kavrayan çocuğa noktaları çekerek rakam yazdırmak boşa bir çaba olacaktır. Bunun yerine işitsel olarak sunulabilecek "sözel ipuçları"nı şekillendirerek ya da silikleştirerek öğrenmeyi daha hızlı ve kalıcı hale getirebilirsiniz.

Otizmli çocuklarda ipucu bağımlılığı yaygın görülen durumdur. Bunun sebebi ebeveyn ve öğretmen hatasıdır. Beceri edinimi gerçekleşmesine rağmen ipucu verilmeye devam edildiğinde bağımlılık oluşur. İpucu silikleştirme bu derdinize de deva olabilir. Bunu ihmal etmeyin.

Rakamları aynı anda çalışmak yerine uygulanması daha uygun olan basamaklar şu şekildedir:

1. Bir rakamını ayırt eder
2. Bir rakamını isimlendirir
3. Bir rakamını yazar
4. İki rakamını ayırt eder
5. İki rakamını isimlendirir
6. İki rakamını yazar
7. Üç rakamını ayırt eder
8. Üç rakamını isimlendirir
9. Üç rakamını yazar gibi devam edebilirsiniz. Ya da önce bütün rakamlarını sırasıyla ayırt etme, ardından bütün rakamları isimlendirme ve en sonunda bütün rakamları yazma da olabilir. Bütün rakamları derken yine tabi önce 1 sonra 2 diye devam ederek. Hepsini aynı anda vermek çok büyük bir hata olacaktır ve boşa vakit kaybettirecektir.

Burada önemli olan nokta ise 0'ın bir rakam olmasına rağmen rakam öğretiminin sonrasında öğretilmesi gereken bir kavram olduğunun unutulmamasıdır.. 0 kavramını ayrıca vermek daha doğrudur. Bunu değerlendirmelerinizde ihmal etmemeniz gerekmektedir.

Ayrıca 3-4 yaş grubunda hızla ilerlenip rakamları bitiren çocuklara üst becerilerin verilmemesi hurafesi de 2010 yılından bu yana yapılan çalışmalarla yok edilmiştir. Çocuğunuza öğrenebildiği kadar şeyi öğretmeniz okulda sıkılmasını sağlamaz aksine başarısını arttırır. İlerden giden öğrencinin sıkıldığı sınıfta sorumlu veli değil öğretmendir. Öğretmen her bir çocuğu düşünerek dersini anlatmalıdır.

Şimdi dilerseniz hazırladığım ipucu silikleştirme yöntemine göre basamaklandırılmış rakam yazma çalışma kağıtlarını paylaşarak yazıma son vereyim. Umarım yararlı bir yazı olmuştur hepimiz için. Soru, görüş ve önerilerinize açığım. İlginiz için çok teşekkür ederim.

Sevgiler.