Merhabalar. 20 Ocak 2019 günü beni oldukça olumlu yönde etkileyen bir seminere katıldım. Semineri Hemdem Özel Eğitim ve Minerva Eğitim Danışmanlık birlikte organize etmişti. Bu seminer tuvalet eğitimi hakkında yeni bir modelin önerildiği, anlatıldığı ve Dr. Avşar Ardıç tarafından geliştirilen Yoğun Tuvalet Eğitimi Modeli'nin eğitiminin verildiği bir seminerdi. Bu seminerde, tuvalet eğitimi hakkında doğru bilinen yanlışları psikoloji alanında lisans eğitimi olan, özel eğitim alanında yüksek lisans ve doktora yapan bir hocadan dinlemek benim için oldukça değerliydi. Ben de sizlerle notlarımı paylaşmak istedim. Hadi başlayalım.
- Tuvalet eğitimine başlama yaşı: Çocuklarımızın fiziksel gelişimleri 2,5 yaş civarında tuvalet eğitimine uygun hale gelmektedir. 2 yaşında bilişsel olarak hazır olsalar da fiziksel olarak hazır olmaları daha uzun sürmektedir. Bundan önce tuvalet eğitimine psikolojik bir hazırlıktan söz edilebilir ancak fiziksel gelişimde ileri bir süreç söz konusu değilse 2,5-3 yaş gibi tuvalet eğitime başlamak daha doğru olacaktır.
- Kullanılacak yöntemi belirleme: Avşar Hoca'nın eğitimi sonrasında bence en iyi yöntem Yoğun Tuvalet Eğitimi Modeli. Hem daha pratik hem de sınırları net şekilde belli. Bu yöntemi özel eğitim öğretmeniniz, psikoloğunuz, çocuk gelişimi uzmanınız ile birlikte yönetmeniz önemli.
- Tuvalet eğitimi ve cinsellikle ilişkisi: Tuvalet eğitimi; cinsel organları da içine alan bir süreç olduğu ve tamamen psikolojik bir süreç olduğu düşünüldüğünde ister istemez ilerleyen dönemlerde yaşanacak olan cinsel gelişimi ve cinselliği de etkileyecektir. Tuvalet eğitiminin bu konu üzerinde etkisi yok demek doğru değildir.
- Tuvalet eğitimi ve ebeveyn tutumu: Sık sık anlatılan şey ebeveynlerin kızgınlık değil de üzüntü ile kazaları karşılaması gerektiğidir. (Hatta ben önceki araştırmalarımda bu blogda bunu önermiştim. Yeni bilgiler gelince o yazılarımı değiştirdim.) Altına kaçıran çocuğunuza kızmayın ama üzüldüğünüzü belli edin, denir. Ancak bu da yanlıştır. Çünkü üzüntünün de çocuğunuz üzerinde farklı bir etkisi olacaktır. İlerleyen dönemlerde insanları üzmemek için fazlaca fedakarlıklar yapan bir birey olabilir. Daha bilinmeyecek/tahmin edilemeyecek etkileri de olacaktır. Bu nedenle üzüntü yerine duygusuz bir tutum, nötr bir tutum daha doğru olacaktır.
- Travma aktarımı: Bir de araştırmalarda ebeveynlerin kendileri nasıl öğrenmişlerse öyle öğrettikleri görülmüştür. Bu nedenle travmalar da aktarıla aktarıla günümüze dek gelmişlerdir. Bu nedenle tuvalet eğitimini, travma aktarımına yol açmadan öğretmek için ailelerin bilimsel bilgileri edinmeleri gerekmektedir. Travma aktarımı vardır ve ciddi toplumsal sorunlara sebep olmaktadır.
- Tuvalet eğitimi ve bez kullanımı: Tuvalet eğitimi başladığı anda bez kullanımı kesilmelidir. Aşama aşama, sadece gece bağlama gibi durumlar söz konusu olmamalıdır.
- Lazımlık kullanımı: Aşırı tuvalet korkusu olan çocuklar dışında lazımlık en son çare olarak görülmelidir. Tuvaletin daha eğlenceli hale getirilmesi ve kullanımın bireyselleştirilmesi ile süreç daha sağlıklı olacaktır.
- Uyarı cihazlarının kullanımı: Bazı aileler, çocuklarının altına kaçırdığını anlamak için uyarı cihazlarından yararlanmaktaymış, ben bunu henüz duydum. Bu cihazlar bireylerin kendi ihtiyaçlarını fark etme ve kendi problemlerini çözmeleri için olumsuz seçeneklerdir. Altına kaçırma da bir öğrenme sürecidir ve önüne geçmek doğru değildir.
- Kaçırmalar ve kazalarda yapılan uygulamalar: Utandırarak, insanlara anlatılacağı tehditleri verilerek bireylere tuvalet eğitimini vermek yanlıştır. Tuvalet becerilerinin ahlak ile bir bağlantısı yoktur ancak kültürle olan bağlantısı nedeniyle ahlaki boyut edindiği açıktır. Bu tür kazalarda duygusal reaksiyon vermek yerine nötr bir ifade ile müdahale etmek daha doğrudur.
- Alıştırma külotlarının kullanımı: Net bir şekilde ve kısaca: Kullanılmamalı!
- Tuvalet eğitimi ve temizlik: Temizlik becerilerinin edinimi öncesinde sağlanmış olması önemlidir. Çiş ve kakasını tuvalete yapmayı öğrenen her bireyde genel olarak her temizlik sürecinde bireyin bağımsızlaşmasını sağlamak hedef olmalıdır. Bizim kültürümüzde sadece nereye çiş/kaka yapılacağı öğretilir ama temizliği öğretilmez, bu ihmal edilmemeli.
Umarım faydalı bir yazı olmuştur tuvalet eğitimi konusunda. Birçok sorunun cevabını içeren kapsamlı bir yazı olduğu görüşündeyim.
Haftaya görüşmek üzere, sevgilerimle.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder